Met deze woorden startte GroenLinks haar bijdrage aan dit belangrijke raadsdebat. Het verslag van de Limburger (zie foto hierboven) verscheen op donderdag 21 september in de krant. Hieronder vind je onze eigen samenvatting.

Waar staan we in Nederweert met onze luchtkwaliteit?

Nederweert kampt al jaren met slechte luchtkwaliteit.

  • In 2020 ondertekende Nederweert het Schone Lucht Akkoord;
  • In 2021 was Nederweert opnieuw de Nederlandse gemeente met de allerhoogste concentratie PM10;
  • Vanaf 2021 is de totale uitstoot van fijnstof en stank uit de veehouderij alleen maar toegenomen.

Hoe erg is langdurige blootstelling aan fijnstof eigenlijk?

Langdurige blootstelling aan fijnstof kan de volgende gezondheidseffecten hebben: 

  • Sterfte of verkorting van de levensduur;
  • Hart- en vaatziekte, vaatvernauwing, verhoogde bloedstolling en verhoogde hartslag;
  • Longkanker en chronisch, obstructieve longziekte (COPD), vermindering van de longfunctie, verergering (en ontstaan) van astma (vooral bij kinderen), toename van luchtwegklachten zoals piepen, hoesten en kortademigheid.

Welke maximale concentraties fijnstof zijn vastgesteld? 

Deze zijn terug te vinden op de website van het Schone Lucht Akkoord. Onze samenvatting:

  • Op geen enkele plek in Nederland mag de fijnstofconcentratie hoger zijn dan 40 microgram per kubieke meter volgens de Nederlandse wet;
  • Met het tekenen van het Schone Lucht Akkoord ging Nederweert de inspanningsverplichting aan om in 2030 aan de toen geldende WHO-advieswaarde te voldoen van 20 microgram per kubieke meter op iedere plaats in Nederweert;
  • Maar, de WHO-advieswaarde is in 2021 verder aangescherpt naar 15 microgram per kubieke meter. Dit omdat ook een waarde van 20 nog steeds schade toebrengt aan onze gezondheid.

De verwachting is dat de WHO-advieswaarden verankerd worden in Europese wetgeving en dan mág de fijnstofconcentratie in het jaar 2030 nergens meer boven de 20 liggen en in het jaar 2050 nergens meer boven de 15. 

In Nederweert voldoen we nog niet eens overal aan de huidige wettelijke normen. Er zijn nog steeds 8 niet opgeloste fijnstofknelpunten in onze gemeente. 

Hoe zit het met de geurproblemen in Nederweert?

De rechtbank in Den Haag heeft op 14 september 2022 uitgesproken dat stankniveaus van meer dan 19,4 odeur eenheden (OE) per kubieke meter strijdig zijn met artikel 8 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. Volgens het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens maakt het niets uit

  • of de stank van één of van meerdere bedrijven afkomstig is;
  • of je in een bedrijfswoning, een plattelandswoning of een burgerwoning woont; 
  • of je wel of niet in Nederweert geboren bent; iedere Europeaan heeft dezelfde rechten.

De rechtbank in Den Haag heeft geoordeeld dat bij het afgeven van vergunningen gezondheidsbelangen van inwoners ondergeschikt gemaakt zijn aan economische belangen van agrarische bedrijven.

Het gaat hier om gezondheid: onze eigen gezondheid, die van onze kinderen, van onze familie en van onze buren.

Wat wil GroenLinks?

GroenLinks vindt dat gezondheidsbelangen niet langer ondergeschikt gemaakt mogen worden aan economische belangen van bedrijven. De wereld verandert. GroenLinks vindt het belangrijk dat de raad het initiatief weer naar zich toetrekt en het college niet langer de vrije hand geeft om aan allerlei principeverzoeken mee te werken. Het meest aansprekende onderdeel van de raadsstukken is wat ons betreft maatregel 4 uit bijlage 2; het werken met omgevingswaarden.

Een omgevingswaarde is een belangrijk resultaatgericht instrument binnen de Omgevingswet om omgevingskwaliteit vast te leggen in toetsbaar beleid. Met het vaststellen van een omgevingswaarde voor fijnstof en geur kan worden voorkomen dat bedrijven toch toestemming krijgen voor nieuwe ontwikkelingen zonder dat er eerst wordt gekeken naar de huidige fijnstofconcentratie of de huidige cumulatieve geurbelasting.

Zolang Nederweert geen omgevingswaarden vaststelt, blijft het dweilen met de kraan open. Volgens GroenLinks kunnen we het als overheid niet maken om aan de ene kant belastinggeld te besteden aan het uitkopen van boeren en aan de andere kant de deur wagenwijd open te houden voor allerhande (agrarische) bedrijfsuitbreidingen. Niet alleen de natuur verdient bescherming. Ook onze gezondheid.

Is de gemeenteraad bereid om omgevingswaarden vast te stellen? 

GroenLinks Nederweert diende een motie in met het volgende voorstel:

  • een lokale omgevingswaarde op te nemen in het omgevingsplan voor een gemiddelde PM10 jaarconcentratie van 20 μg/m3 op elke plek in onze gemeente en zo tegemoet te komen aan gedane belofte in het Schone Lucht Akkoord;
  • in het omgevingsprogramma uit te werken hoe de omgevingswaarde voor PM10 van 20 μg/m3 op elke plek in onze gemeente wordt bereikt in 2030;
  • de lokale omgevingswaarde voor PM10 bij te stellen tot 15 μg/m3 zodra deze nieuwe WHO-advieswaarde wordt opgenomen in Europese wetgeving en het voornemen hiertoe op te nemen in het omgevingsplan;
  • een lokale omgevingswaarde op te nemen in het omgevingsplan voor een cumulatieve geurbelasting van 19,4 OE/m3 op elke plek in onze gemeente;
  • in het omgevingsprogramma uit te werken hoe de omgevingswaarde voor een cumulatieve geurbelasting van 19,4 OE/m3 op elke plek in onze gemeente in 2030 wordt bereikt;
  • mogelijkheden in te zetten die de crisis- en herstelwet biedt om de omgevingswaarden voor PM10 en geur te bereiken;
  • een uitgewerkt omgevingsprogramma luchtkwaliteit ter goedkeuring voor te leggen aan de gemeenteraad.

Wat kwam er uit de discussie?

Het college zegde toe om binnen een half jaar terug te komen naar de raad om een omgevingsprogramma luchtkwaliteit 2.0 te laten vaststellen. Het meenemen van omgevingswaarden zoals door onze fractie voorgesteld wordt hierin meegenomen. GroenLinks stemde hiermee in. 

D66 en Nederweert Anders besloten een van de drie moties die zij hadden voorbereid toch in te dienen. Het CDA bereidde tijdens de vergadering samen met Nederweert Anders en D66 een extra motie voor en ook die werd in stemming gebracht.

Wat gebeurde er met de moties?

  • De aangekondigde motie van GroenLinks (M1) werd aangehouden tot een volgende vergadering;
  • De aangekondigde motie van D66 en Nederweert Anders (M3) werd aangenomen met 9 stemmen voor (JAN, GL, NA, D66) en 8 stemmen tegen (VVD, CDA);
  • De ter plaatse opgestelde motie van CDA, D66 en Nederweert Anders (M5) werd unaniem aangenomen.

De volledige tekst in de drie moties tref je hieronder aan. De raad heeft gesproken. Het college is nu aan zet. GroenLinks volgt de ontwikkelingen op de voet!

Als je alle onderliggende raadsstukken wilt zien, of als je het debat over luchtkwaliteit wilt terugkijken, volg dan deze link (zie agendapunt 12). 

Downloads
Aangekondigde motie M1 GroenLinks Omgevingsprogramma luchtkwaliteit - Luchtkwaliteit (aanhouden).pdf Aangekondigde motie M3 D66 NA Omgevingsprogramma luchtkwaliteit - Stop met uitbreiding veehouderijen (Aangenomen).pdf M5 CDA Omgevingsprogramma luchtkwaliteit - Oprichting Projectbureau Luchtkwaliteit (Versie II) (Aangenomen).pdf