Hilda heeft 6 jaar geleden een boek uitgebracht met de titel “Duurzaam zijn moet je durven”. Het bestaat uit drie delen:
- Durf te weten
- Durf te dromen
- Durf te doen
Durf te weten
Het deel “Durf te weten” gaat over het “systeem aarde”, zo vertelt Hilda. Wij moeten zorgen voor het systeem aarde zodat het systeem aarde voor ons kan blijven zorgen. We noemen het bewust een systeem. Alles hangt immers met alles samen.
We moeten het probleem aanpakken bij de bron. Het heeft geen zin om alleen de symptomen aan te pakken. Net zo min als dat het zin heeft om een dweilbeleid te ontwikkelen terwijl de kraan open staat.
We moeten uitzoomen om voor het grote geheel, het systeem aarde, de goede dingen te doen.
Het systeem aarde kent een snelle kringloop en een langzame kringloop. In de snelle kringloop zorgen planten door fotosynthese voor het omzetten van CO2 met water in koolhydraten en zuurstof. Dieren hebben zuurstof nodig en planten nodig en zorgen met hun mest weer voor de planten. Daarnaast kent het systeem aarde ook een langzame kringloop. In miljoenen jaren zijn er stoffen opgeslagen in de aarde. Slechts heel langzaam komen deze stoffen weer vrij.
En dan kennen we een open systeem voor energie. De zon hebben we nodig voor het leven op onze aarde. Er lag een mooie deken om onze aarde heen die ervoor zorgde dat de zon de aarde niet te snel opwarmt. En dan kennen we nog een gesloten systeem voor materie. Alle atomen die we hier hebben, blijven hier. Daarom moeten we naar een circulaire economie.
Waar gaat het mis?
Dit kun je als volgt samenvatten.
1. We breken de natuur sneller af dan we deze opbouwen. Daardoor neemt de kwaliteit en de kwantiteit van onze natuur af.
2. We halen de stoffen die gedurende miljoenen jaren in de grond terecht zijn gekomen in een paar decennia naar boven.
3. We brengen te snel en te veel vreemde stoffen (chemische stoffen) in het milieu. Dit zijn stoffen die de natuur niet maakt en niet zo snel kan verwerken.
4. We beperken mensen bij het kunnen vervullen van hun basisbehoeften.
Wat moet er gebeuren?
Het enige dat we moeten doen is dat we de natuur niet sneller moeten afbreken dan dat de natuur kan herstellen.
Behoud natuur en herstel.
Voorkom uitval en uitbuiting.
Hoe dan?
Met je hart en je handen!
Denk bijvoorbeeld aan Wubbo Okkels die zich inzette voor onze aarde. Waar je van houdt dat wil je niet kwijt. En als je keihard op een afgrond afrijdt, dan ga je ook niet rustig het gas los laten maar trap je keihard op de rem.
Kijk naar wat jij wel kan doen!
Denk aan Marten Luther King. Of aan Nelson Mandela. Of aan Polly Higgins die opkwam op voor klokkenluiders. Of mensen die strijden voor een wet tegen ecocide. Of aan Mark van Baal die iedereen opriep om aandelen te kopen bij Shell. Of aan Rosa Parks die niet opstond voor een blanke man in een bus. Dit leidde tot massale stakingen, waardoor deze apartheid stopte. Of aan Greta Thunberg die in haar eentje begon met een schoolstaking en nu een hele beweging achter zich heeft. Of aan Boyan Slat die een profielwerkstuk maakte over plastic in de oceaan en nu probeert om de oceaan daadwerkelijk schoon te maken. Of iemand die zwerfafval opruimde, vervolgens een database ontwikkelde, de Zwerfinator, en nu voor elkaar heeft gekregen dat anta flu niet met per stuk in plastic verpakt wordt. Of denk aan de muzikant die tijdens de bankencrisis in IJsland elke week op donderdag met zijn gitaar kwam protesteren en iedereen die hem aansprak vroeg de week erna ook te komen en uiteindelijk zo veel mensen op de been bracht dat er een nieuwe grondwet is aangenomen waardoor het spaargeld van burgers in Ijsland goed beschermd wordt. Of aan een boer in India die in een week 50 bomen plantte om verdroging tegen te gaan en er nu elke dag een paar bij zet. Of aan een boer in Nederland die voor zichzelf is begonnen met regeneratieve landbouw tegen alle stroming in.
In de workshop kwamen naar aanleiding van het verhaal van Hilda mooie persoonlijke verhalen los van mensen die vertelden over hoe zij probeerden de aarde een stukje duurzamer te maken. Er zaten opvallend veel Limburgse biologen, maar ook een Limburgse econoom in deze workshop. En er werden hoopgevende en inspirerende verhalen gedeeld. Als zowel oud als jong iets durft te doen voor milieu en natuur, móeten we samen een heel eind kunnen komen!
De workshop werd afgesloten met een mooie quote van Hilda Feenstra:
If it is to be
It is up to me
